NETIZEN- The term Netizen is a portmanteau of the English words Internet and citizen. It is defined as an entity or person actively involved in online communities and a user of the Internet, especially an avid one. The term can also imply an interest in improving the Internet, especially in regard to open access and free speech. Netizens are also commonly referred to as cybercitizens, which has the same meaning.
Blogger's POV:
Netizen? Hindi na bago sa pandinig ng mga taong halos araw-araw nakaharap sa kanilang mga computer, hindi na bago para sa mga mahilig maglaro, mahilig mag facebook, twitter o tumblr. Hindi na yan bago sa panahon ngayon dahil umiikot na ang mundo natin sa modernong panahon kung saan ito ang trending.
Netizen, galing sa dalawang ingles na salita na Internet at Citizen o mas kilala sa tawag na cybercitizen. Mga taong gumagamit ng internet para sa ibat ibang social networking sites na ginawa ng mga matatalino't mahuhusay na tao dahil sa likot ng kanilang mga imahinasyon at kaisipan.
Hindi maipagkakaila na ang paggamit ng internet ay sadyang nakakaengganyo, nakakatuwa, nakakadagdag ng kaalaman, nakakaentertain at magandang pampalipas oras pero dahil sa daming benepisyong naibibigay nito sa mga netizen may mga kaakibat itong mga bagay na hindi kaaya-aya kapag sumobra. Minsan mali ang gamit at kung minsan nagiging mitya pa ng iyong buhay. Oo totoo, maraming mga kaso o balita na ang lumabas sa radyo at TV ukol sa mga bagay sa mundo ng cyber. Masasabi natin na hindi lang mga kabataan ang gumagamit nito kundi pati na rin ang mga batang nasa edad lima pataas minsan nga mas mababa pa. Dahil sa hindi mapigilang pagdami o pagtaas ng bilang ng mga pumapasok sa mundong nabanggit, narito ang ilan sa mga dapat tandaan kung paano maging isang mabuti at responsableng netizen.
1. Pagmumura
Huwag magmumura sa kahit na anong social media sites na meron ka. Huwag mong gawin ito GALIT KA MAN O MASAYA. Isipin mo na lang ang mga batang makakabasa niyan. Kung malaman mo na sayo pala natuto ang batang iyon magmura, maipagmalaki mo kaya? Isa pa, ang mga nanay na makakabasa niyan. Sa tingin mo magiging maganda kaya ang tingin nila sa mga magulang mo? Iisipin nila na ganyan ka pinalaki ng mga magulang mo kahit na hindi naman. Sa pagmumura mo hindi lang sila apektado, pati na rin ang mga taong nakakabasa niyan.
2. Bullying
Iba ang biro sa natural na pambubully. Pero kung bibiruin mo siguraduhin mong hindi ka makakasakit kasi ang biro ginagawa para magpatawa hindi para manakit. Huwag mong gamitin ang internet para makapanakit ng kapwa mo. May mga batas na ngayon para sa mga bully. Pwedeng maapektuhan ka pwede ring hindi pero hihintayin mo pa ba? Nasasaktan mo ang kapwa mo mentally. Mas matindi ang sakit kapag sa damdamin ang tama kesa sa physical. Ilagay mo na lang ang katayuan mo sa katayuan ng binubully mo, tanong ko sayo, masaktan ka kaya?
3. Support issues and campaigns
Nabasa ko noong isang araw na dapat ang mga nakakatandaang tao ay ine-encourage ang mga mas nakababata na sumali o lumahok sa mga isyu na tinatalakay sa bansa o mga campaign gaya ng "The Bully Project" at marami pang iba. Dapat na ginagamit nila ang internet sa mga makabuluhang bagay gaya nito at hindi sa kung anu-ano pa man.
4. Sharing Sex tapes and giving negative comments
Usung-uso ngayon ang mga naglalabasang sex tapes ng mga sikat na artista na talagang pinagpepyestahan ng marami. Hindi magandang gawain ang i-upload mo ang sex tape ng isang tao sikat man ito o hindi para makakuha ka ng maraming followers o likers sa facebook. Uso nga, nakiuso ka pero at the end of the day naisip mo kaya na mali ang ginawa mo? Una sa lahat, private things yan ng isang tao na hindi mo dapat ginagalaw o pinapakealaman.Kahit pa alam mong mali man o tama ang kanilang ginawa. Kapag inupload mo yan o shinare mo sa facebook o kahit saang social media sites sa tingin mo mga matatanda lang kaya ang makakakita niyan? Minumulat lalo ang mga batang murang mura pa ang isipan sa mga bagay na dapat hindi pa nila nalalaman. Kung napanood mo ang video o kung narinig mo ang balita tungkol dito, magbibigay ka pa ba ng mga komento na makakasama sa nasa video? Kung responsable ka maaaring huwag mo ng pansinin ang isyu dahil makakadagdag ka lang o di kaya iencourage mo ang biktima. Hindi magandang nakikisawsaw ka pa sa isyu gayong mata mo lang ang nakakita pero ni hindi mo naman alam ang kwento. Anong malay mo? Kinuwento lang naman. Napanood mo lang naman. Mag-isip ka, ilagay mo uli ang sapatos mo sa sapatos ng iba.
5. Posting and sharing indecent photos
Hindi ito nalalayo sa pang-apat. Huwag mag-upload ng mga larawan na kabastos bastos sa paningin ng ibang tao gaya ng picture na kita ang cleavage o naka perfect shorts. Nasasayo naman yan. Kung gusto mo mabastos edi ipost mo pero challenge, wag kang magagalit sa sasabihin nila. Tiyak hahakot yan ng sari saring batikos. Nasaan ang pagiging responsibilidad don diba? Maganda na yung ipost mo yong picture mo na maayos ang pananamit mo hindi yung nakabad finger ka pa. One more thing, sa palagay ko kasama na rin dito ang pagpopost ng mga larawan kasama ang alak lalong lalo na kung isa kang estudyante at nakasuot pa ng uniform sa inuman. Hindi isang magandang halimbawa ang ganito. Gayundin, kung makakakita ng mga larawang kabastos bastos huwag na lamang itong ishare bagkus ireport as abuse.
6. Go Offline if necessary
Huwag kang gumamit ng internet kung mainit ang iyong ulo. Hindi kasi magiging maganda ang status mo at may tendency na mangaway ka ng kaibigan mo. Mas mabuting wag ka na lang mag online kung masama ang iyong loob. Unang una sa lahat, hindi ginawa ang facebook para labasan mo ng sama ng loob mo o para mangaway ng tao. Ginawa ito sa dahilang may kinalaman sa "SOCIAL LIFE" ng tao.
7. Dont make fake accounts and dont hack for negative purposes
Huwag gumawa ng fake accounts ng ibang tao at magpopost ng mga hindi katanggap-tanggap na mga pahayag. Hindi mo alam ang ginagawa mong isyu sa lagay na iyan. Hindi mo na rin dapat pang mang hack ng facebook account or any sites ng tao. Kung naiinggit ka, gawin mo siyang inspirasyon para makarating kung saan sya ngayon o mahigitan mo pa siya. Pero ang pagkuha sa accounts nila ay napakawalang hiyang gawain.
8. Stop posting any false information
Kung isa kang responsableng netizen, maaari kang pagkatiwalaan sa mga mahahalagang impormasyon gaya ng kung wala bang pasok dahil sa bagyo o ano ba ang tunay na nangyari kung alam mo ganito ganyan. Kung magbibigay ka ng maling impomasyon sa mga taong magtatanong sayo, maaaring magkamali sila sa mga lalabas din sakanilang mga bibig.
9. Make sure you are always aware
Marapat lamang na alam natin ang mga buttons na ating kiniclick at trusted ang site na pupuntahan nito. Maraming virus ang naglalabasan at kung nabiktima ka nito isa ka ren sa nagpakalat ng virus. Basahin mo ang mga last part ng link na binibigay sayo ng sa gayon malalaman mo kung importante ba ito o hindi. I message mo ang nagsend sayo ng link at itanong para saan iyon kapag walang sagot huwag ng iclick. Huwag din maniniwala sa mga ads na nagsasabing nanalo ka sa ganito ganyan kahit hindi ka man nagregister.
Ilan lamang yan sa dami ng responsibility ng isang netizen. Wala pa iyan sa kalahati kung tutuusin. Alam naman natin ang tama sa mali pero hindi talaga maiiwasan minsan na magawa ang pagkakamali. Sa una na magawa mo ito maaaring hindi mo ito sinasadya pero sa susunod na magawa mo ito, its a choice. Narito pa ang ilang abiso para sa mga netizen sa bansa.
***Para sa mga nakakatanda, turuan ninyo ang mga nakababata na mas magandang mamuhay sa real world kaysa virtual. Mabuti pang habang bata pa ang mga ito ituro na ang tamang paggamit sa internet at maiging bantayan ang mga ito.***
***Maiging magpalit ng password sa loob pagkatapos ng anim na buwan at huwag kaninuman ipamimigay ang password kahit na sa pinakamahalagang tao sa iyong buhay.***
***Iwasan na lamang kumuha ng mga larawan ng sarili na medyo kabastos-bastos ang pose kahit man wala kang balak ipost pa ito dahil maaaring makuha ito ng ibang tao at sila mismo ang mag-upload nito kahit ayaw mo.***
***Huwag basta maniniwala sa mga nakikta sa internet dahil hindi naman lahat ay totoo. Hindi lahat napatunayan. Mas maiging magsagawa ng mga pag-aaral hindi lamang sa internet pati sa mga libro at sa mga mapagkakatiwalaang tao na may kaalaman sa bagay na iyong nakita.***
Ang pagiging isang mabuting netizen ay inuumpisahan sa gawa hindi sa salita. Maraming maaaring maging dulot ang maling paggamit ng internet. Hanggat may oras pa, maging responsable ka na sa mga bagay-bagay ukol dito. Hindi mo masasabing responsable kang netizen kung mga mga natatapakan kang tao, nasasaktan, naiimpluwensyahan sa masama at nadadala sa maling landas. Sa oras na humawak ka ng computer siguraduhin mong kung may makikita ka mang trending, mabuting wag na lang pansinin. Kung may mga kaibigan ka na mahilig sa mga bad words, wag mong gayahin maging ang pagpopost ng mga pictures na malaswa. Kung tutuusin talagang mahirap ang mga nakasaad, kasi minsan ayun ang hobby mo pero kung iisipin mo may mga kamag-anak ka, may nanay at may mga kapatid ka, paano kung sa kanila gumanti ang panahon. Mahirap magbago pero kung susubukan mo kahit paunti-unti lang, makakaya mo. Magagawa mo. Kung magiging isang responsableng tao ka sa loob at sa labas ng mundong birtuwal, isa ka sa maaaring tularan ng nakararaming tao na hindi makaiwas sa mga bagay na mahirap baguhin sa nakasanayan.
Tandaan: Maging responsable sa paggamit ng internet at computer. Say it. Prove it. Act it.
(c) Katrin Joy Alesna Cielo
09263809921
www.facebook.com/kjcielo
www.twitter.com/iamkjoycielo
katrella_09@yahoo.com
nice po
ReplyDelete